Gruźlica węzłów chłonnych tchawiczo-oskrzelowych z ogniskiem w miąższu płuc – zespół pierwotny Zostało udowodnione, że układ chłonny odgrywa zasadniczą rolę w zakażeniu gruźlicą. Toteż pogląd, że ognisko w miąższu płuca jest pierwotne, a do zmian w węzłach dochodzi wtórnie poprzez drogi chłonne, został poważnie zachwiany.
Wielkość ogniska pierwotnego zależy przede wszystkim od wieku. U niemowląt może być wielkości nawet śliwki, u dzieci starszych przeważnie jest małe. Ognisko W płucach jest najczęściej pojedyncze, choć może być ich i kilka. Najczęstsze umiejscowienie -• płat górńy i środkowy prawy, najrzadsze – dolny lewy. Ognisko w płucach tworzy się przeważnie podopłucnowo i posiada możliwość wydalania prątków do światła oskrzeli oraz do naczyń chłonnych i krwionośnych poprzez rozszerzone naczynia włosowate. Zespół pierwotny, podobnie jak gruźlica węzłów tchawiczo-oskrzelowych, u dzieci w okresie przedszkolnym i szkolnym przebiega zazwyczaj bezobjawowo. Natomiast u niemowląt i w Okresie ponie- mowlęcym w większości przypadków obserwujemy ostry lub podostry przebieg choroby.
Objawy fizyczne opukowe i osłuchowe zależą od rozległości ogniska, u niemowląt mogą imitować ognisko zapalenia płuc i jeśli w tym okresie zespół pierwotny nie jest rozpoznany i leczony, po pewnym czasie „zacisza” występuje dalsze szerzenie się procesu.
